Ramadan in Rotterdam deel 2: try this at home!

Wie een dag heeft gevast, weet pas écht lekker eten te waarderen. Ik logeer deze eerste week van ramadan bij een Turkse familie in Colchester UK. Een unieke kans om voor De Buik de betekenis te achterhalen van wél en niet eten in de islamitische vastenmaand. Schuif aan bij Gokhan en Nuray Sumer uit Istanbul terwijl zij zich voorbereiden op hun iftar-maaltijd. Ramadan voor dummies, met als kers op de taart twee heerlijke recepten om thuis te proberen.

Het eerste avondmaal: dadels en soep zoals in Turkije

Het is rond de klok van tien, vlak voordat het avondgebed (Maigrib) het einde van de vastendag inluidt. De eerste dag van de ramadan valt zwaar, en dat is aan Gokhan af te zien ‘Het begin is altijd het heftigst,’ verklaart hij. ‘Na een paar dagen raak je gewend aan het niet eten. Maar mijn lichaam moet er nu nog wat aan wennen’. Nuray is ondertussen voorbereidingen aan het treffen voor het avondmaal. ‘Fajita’s staan op het menu’, lacht ze. ‘We proberen vanavond iets Mexicaans, had je misschien niet echt verwacht hè. Maar we beginnen iftar wel volgens traditie met water en dadels. Zoals thuis, in Istanbul’. Op het vuur zie ik een pan met soep pruttelen. ‘Ook traditie?’ vraag ik Nuray. ‘Het is wel gebruikelijk om tijdens iftar een uitgebreide maaltijd te eten ja. Soep-hoofd-en toe. Vanavond heb ik linzensoep gemaakt met kikkererwten. De linzen heb ik pas uit Istanbul meegenomen, écht Turks, dus extra lekker’, vertelt Nuray trots. ‘Soep is goed om je maag mee te vullen na een dag vasten. Je zal merken dat je niet zoveel kan eten, je buik is snel gevuld. Soep glijdt makkelijk naar binnen. Een bodempje voor wat gaat komen’.

De mooiste maand van het jaar

Voor Nuray en Gokhan is ramadan een bijzondere maand. ‘Niet alleen voor ons, maar ik denk wel voor iedere moslim’, aldus Gokhan. ‘Ramazan is de belangrijkste maand in het islamitische kalenderjaar. Persoonlijk kijk ik er erg naar uit. Niet-moslims denken vaak dat het vasten vooral afzien is. Waarom zou je jezelf uithongeren? Maar voor ons Moslims is het niet-eten een verrijkende ervaring. Elk moment van de dag dat je trek of dorst hebt, ben je bewust van hoe bevoorrecht je normaal gesproken bent. Een gevulde maag, nooit honger: voor veel mensen op de wereld is dat minder vanzelfsprekend. Je leert Allah dankbaar te zijn voor iedere maaltijd. Je gaat eten écht waarderen’.

Naast dankbaarheid geeft niet-eten je een spirituele boost. Nuray: ‘Door te vasten kan ik mij een maand lang volledig aan God wijden. In het dagelijks leven ben je vaak zo druk met werk, vrienden en familie dat je geloof misschien wat ondersneeuwt. Ik geniet van ramadan, omdat het vasten mij toestaat verbonden te zijn met Allah. Trek hebben is geen last wanneer het je doet herinneren aan je geloof in Allah’, aldus Nuray.

Traditionele traktaties: de zoete Turkse inval

Waar de vastendag in het teken staat van spiritualiteit, is iftar een moment van traditie. Gokhan: ‘Tijdens iftar kom je samen met vrienden en familie. Het komt voor dat ik de hele vastenmaand niet thuis eet, want vrienden nodigen je vaak uit voor de maaltijd. Erg gezellig en veelal tot in de vroege uurtjes wanneer de nieuwe vastendag begint’. Nuray lacht: ‘Ja, tijdens ramadan moet je oppassen dat de kilo’s er niet aanvliegen. De gezelligheid en het samenzijn, gaan volgens goede traditie gepaard met een veelheid lekkernijen. Je deelt niet alleen je ervaringen, maar ook je culinair talent. Steeds vaker ontmoeten mensen elkaar ook buiten de deur om iftar te nuttigen, maar het is traditie om ook voor elkaar te koken.’ Haar ogen glinsteren als ze me verteld over al het lekkers van de Turkse iftar. ‘We hebben speciale gerechten voor de ramadantijd. Beroemd zijn onze toetjes, waarvan het glazuur soms van je tanden springt. Maar héérlijk’, aldus Nuray. Gokhan knikt bevestigend: ‘Nuray’s moeder maakt de lekkerste gülla? . Dan zou je willen dat het elke dag iftar gaf.’ ‘Staat dit vanavond ook op het menu?’, vraag ik mijn tafelgenoten. Nuray: ‘Haha, dat zou je wel willen hè? Nee, het is best een bewerkelijk recept dat geduld en aandacht vereist. Er gaan liters melk en suiker in en de wachttijd bedraagt enkele uren. Voor de ervaren keukenprinses zou ik zeggen, maar allicht het proberen waard.’ Ze belooft me het recept ervan te geven. ‘Mocht het mislukken, dan kun je altijd nog een ?erbet (vruchtensorbet) proberen. Eveneens een echte iftar-must, maar ook te nuttigen als zoete verkoeling op een tropische dag.’

Als we van tafel gaan, maakt traditie weer plaats voor religie en dankbaarheid zo blijkt wanneer Gokhan en Nuray zich wijden aan Terawih (speciaal ramadangebed). Ook ik ben dankbaar, zij het voor deze unieke iftar-ervaring. En de bonus natuurlijk: twee geheime recepten voor de Buik-lezers. iftar : try this at home!

Recept Güllaç

Turks ramadan-dessert (voor gevorderden!)

Boodschappenlijstje:

• 20 bladeren droge 'Gülla?': maïsbladeren (gluten-vrij) te koop bij Turkse islamitische winkels
• 4 ½ kopje volle melk
• 250 gram kristalsuiker
• 1 theelepel rozenwater of ½ theelepel vanille-extract
• 500 gram gemalen rauwe pistachenoten
• Verse granaatappel zaden voor de garnering (ook te vinden in het koelvak van de supermarkt)

Benodigdheden:

• Grote pan
• Glazen ovenschaal (bij voorkeur ter grote van de Gülla?-bladeren)
• Oven
• Koelkast
• Optioneel: keukenmachine

Voorbereiding:

• Verhit de melk met de suiker in een pan al roerend op een matig vuur tot de suiker is opgelost.
• Zet het vuur lager en laat de melk zachtjes pruttelen voor ongeveer vijf minuten.
• Zet het vuur uit, roer er de rozenwater of vanille-extract doorheen, en laat afkoelen.

Het maken van de Güllaç:

• Bedek de bodem van de ovenschaal met een eerste laag bladeren tot de gehele bodem is bedekt.
• Besprenkel de eerste laag met het melk-mengsel tot dat de bodem verzadigd is.
• Herhaal dit tot je tien lagen hebt gemaakt van met melk doordrenkte bladeren.
• Bedek de bovenste laag gelijkmatig met de gemalen pistache noten. De noten kun je malen in een keukenmachine. Een alternatief is de noten in een theedoek te wikkelen en met een hard voorwerp fijn te slaan. Bewaar tenminste 50 gram noten voor later.
• Leg op de noten-laag nog eens 10 lagen Güllaç-bladeren, wederom doordrenkt van melk.
• Resterende melk mag over het geheel worden.
• Strooi de rest van gemalen noten over de bovenste laag samen met de granaatappel pitjes. en doe hetzelfde met de granaatappelpitten. Bedek de schotel met plasticfolie en koel voor het opdienen in de koelkast gedurende enkele uren. De Gülla? moet zeer zacht en gemakkelijk door te snijden zijn met een mes of een lepel, maar het blijft een vochtige, melkachtige substantie. Als je het idee hebt dat het gebak te droog is, voeg dan een beetje meer zoete melk toe. Houdt gekoeld tot het moment van serveren.

(Zie ook de video voor een live-tutorial)

Recept Ramazan Şerbet

Ramadansorbet met rood fruit en specerijen (makkelijk)

Boodschappenlijstje:

• 500 gram pruimen (ontpit en gesneden in kwarten)
• 500 gram wilde kersen (of gewone kersen)
• 500 gram kristalsuiker
• 1 kaneelstokje
• 4 à 5 kruidnagels
• 1 eetlepel piment
• 1 eetlepel gemberpoeder
• 4 liter water (kokend)
• 2 liter water (gekoeld)

Benodigdheden:

• Grote pan
• Zeef
• Grote kom
• Koelkast

Voorbereiding:

• Snijd de pruimen in kwarten en halveer de kersen.
• Breng het fruit met alle specerijen en 4 liter water aan de kook.
• Laat 15 minuten doorkoken en haal dan van het vuur.

Het maken van de Ramazan Şerbet:

• Houd een zeef boven een kom en giet de het water en fruitmengsel in de zeef.
• Vang de vruchten op en houdt deze apart. Je kunt deze apart opeten, ze worden niet gebruikt in de uiteindelijke ?erbet.
• Voeg 500 gram kristalsuiker en 2 liter koud water toe. Roer goed door.
• Zet de Ramazan Şerbet in de koeling tot hij goed koud aanvoelt.
• Giet in hoge glazen en serveer met ijsklontjes en eventueel een rietje.

(Zie ook de video voor een live-tutorial)