Jenever kan qua imago wel een opkontje gebruiken

Gin is hip, wodka is hip, whisky is hip. En jenever? Hm, ja..., daar zeg je wat. Jenever kan qua imago wel een opkontje gebruiken, want het oer-Hollandse distillaat wordt geassocieerd met oude mannetjes en hun praatjes dat vroeger alles beter was. Dáárvoor heb je als hipster natuurlijk niet je baard laten staan.

Goed dus dat het Nationaal Jenevermuseum en de jongens van Barrelproof hun krachten bundelen voor het jeneverfestival dat in het weekend van 21 en 22 juni onder het motto Beleef jenever wordt gehouden in Schiedam, jeneverstad par excellence. Dit jaar is het festival in het Jenevermuseum voor het eerst gratis toegankelijk.

Cocktailwedstrijden met jenever als hoofdingrediënt

Je kunt proeven van tientallen jenevers uit binnen- en buitenland en er worden cocktailwedstrijden gehouden met jenever als belangrijkste ingrediënt. In de omgeving van het museum aan de Lange Haven is een culinaire markt waarbij de nadruk uiteraard op de drankspijscombinatie met jenever ligt. Wie zelfs lége jeneverflessen verzamelt, kan zijn hart ophalen op de 'Jeneveraliamarkt' (niet alle namen zijn even geslaagd).
Dat aan oude ambachten en straattheater in het jeneverweekend niet valt te ontkomen, spreekt vanzelf: het kan niet altijd even hip zijn. Toch willen Barrelproof en het Jenevermuseum nadrukkelijk een nieuw, althans jonger, publiek interesseren in het geestrijk vocht dat Schiedam zijn eigen Gouden Eeuw bezorgde. Daarom trommelde David Trampe, die velen kennen als dr. Cocktail, 'de dokter' van de Cocktailbar, maar die ook de man is achter Barrelproof, een kleine delegatie van Rotterdammers op die allemaal wel iets met eten en drinken te maken hebben.
Zo waren er Marco Harreman van Chocoholic, Valerie Kuster van de Dakakker, Marnix Benschop van de Biergarten, Michiel Kalkman van Mise en Place en, natuurlijk, De Buik. In een middag tijd werden we door museumdirecteur Alwine van Winsen ingewijd in de geheimen van het jeneverstoken.

Tijd voor een Old Schiedam

Het begint allemaal met een papje van heet water en rogge, je roert en je roert en je laat de boel een kwartier staan. Een mooi moment om een glaasje Old Schiedam te drinken, de jenever die volgens een recept uit de achttiende eeuw in het Nationaal Jenevermuseum wordt gestookt door vrijwilligers. Vervolgens wordt gerstemout toegevoegd, waarna de boel gaat gisten.
Na een dag of wat ondergaat deze borrelende massa zijn eerste stook, het eerste destillaat heet ruwnat. Volgende stooksessies leveren enkelnat en bestnat op. De typische jeneversmaak komt van de jeneverbes. (Dit is een zeer beknopte omschrijving van het proces.)
Ooit bezat Schiedam zo'n vierhonderd branderijen en werd er wekelijks een miljoen liter jenever verscheept naar verre oorden. Het was de eerste sterke drank die, dankzij de Hollandse handelsgeest en het netwerk van de VOC, de wereld over ging.

'Jenever is de nieuwe gin, wodka, whisky'

Misschien begint dit nu zo'n opa-bakt-koeken-verhaal te worden, maar het is wel goed te weten dat als je een gin-tonic drinkt, die gin in oorsprong eigenlijk een nagemaakte jenever is. In 1886 won een Schiedamse jeneverstoker een zaak tegen een Engelse brander die voortaan een (iets) ander recept moest gebruiken en zijn gin (van geneva, jenever) in geen geval meer mocht verkopen in flessen die zelfs maar in de verte leken op die uit Schiedam.
De cirkel is rond nu Leo Fontijne en Sietze Kalkwijk in Vlaardingen hun mooie gin VL92 maken en andere stoeren gasten Bobby's gin op de kaart zetten, die allebei op tal van hippe plekken worden geschonken, onder meer in cocktails. Als het aan het Nationaal Jenevermuseum en aan Barrelproof ligt, is jenever de nieuwe gin. En de nieuwe wodka. En de nieuwe whisky.

Op de foto boven: Alwine van Winsen, directeur van het Nationaal Jenevermuseum. Foto's hieronder, links: drie Schiedamse stokers; rechts: Marco Harreman en Fabio Bartali (beiden van Chocoholic) en 'dr' David Trampe (Barrelproof).