De Bakkerswerkplaats verbindt de gemeenschap

Op Katendrecht is een paar weken geleden in het pand van de Warmoesmarkt een nieuw initiatief van 'Wij Zijn Rotterdam' van start gegaan: Bakkerswerkplaats Rotterdam. En daar blijkt een goede bekende van De Buik achter te zitten: Alex de Jong van bakkerij De Ondergrondse, die samen met Lisette Magis dit initiatief handen en voeten heeft gegeven.

Alex de Jong is een man van vele ambachten. Afgestudeerd als Indoloog, werkt als kunstenaar, fotograaf en daarvoor als strateeg bij een bureau voor webdesign, om maar wat te noemen. En als je met hem praat of z’n bevlogen blogs leest, dan is hij ook een beetje een dichter, alhoewel hij zelf bescheiden zegt: ‘Ach ja, ik ben vrij talig.’

Mijn bezoek aan BWR valt op een dag dat er niet gebakken wordt. Alex ontvangt me met de mop in de hand in de bijna lege ruimte van de net geopende Bakkerswerkplaats Rotterdam (BWR). Trots laat hij de roestvrijstalen werkbank zien die net gearriveerd is. Klaar voor het grote werk hier!

Hoe het ooit begon

Even ter inleiding: vanaf 2005 ging Alex zich steeds meer interesseren voor perma-cultuur (duurzame landbouw) en wilde ook zelf gaan produceren. Toen hij tegen een professionele oven voor maar €200 aanliep, kroop het bloed waar het niet gaan kon. Want met een overgrootvader als bakker, die – zoals Alex’ moeder weleens vertelde – het brood de oven uitvloekte, was de stap naar zelf bakken snel gezet. Dat brood bakken begon heel bescheiden, voor eigen gebruik en ‘ondergronds’ voor de leden van de Gandhituin, een volkstuin op ideële basis, een andere bezigheid van Alex. Dat liep op een prettige manier uit de hand en zo begon De Ondergrondse, die elke zaterdag op bestelling brood uitlevert op de Nieuwe Markt bij de Maagd van Holland. ‘Met brood verspreid je liefde en goedheid’, aldus Alex.

En na een lange en lastige zoektocht dan nu eindelijk naar een eigen pand, onder een nieuwe naam: Bakkerswerkplaats Rotterdam (BWR). Alex: ‘Overal in de stad lege panden, maar verhuurders denken dat ze nog steeds de hoofdprijs kunnen vragen. De Ondergrondse wordt gerund door zoon Levi, vanuit het centrum, en BWR samen met Lisette Magis van ‘Wij Zijn Rotterdam’ vanuit Katendrecht. BWR heeft als doel om het ambacht van brood bakken op straatniveau zichtbaar te maken en ook om werkgelegenheid te creëren. Het huurcontract van de zeer ruime werkplaats is overgenomen van de Warmoesmarkt en loopt tot het eind van het jaar. Dan moet er weer onderhandeld worden met de gemeente over de huurprijs.

Abonnement op brood tegen verspilling

Alex vertelt: ‘We hopen straks zo ingebed te zijn in de buurt en connecties te hebben met de buurtbewoners dat we onmisbaar zijn geworden. We merken nu al dat de buurtbewoners aankloppen en kijken of de markiezen naar beneden zijn. Dan is er brood! Net als bij De Ondergrondse bakken we brood op bestelling, zodat er geen verspilling is. Bij een gewone bakker betaal je mee aan het teveel gebakken brood. Doodzonde, ook van de grondstoffen. Mensen van Katendrecht betalen bijvoorbeeld €10 voor een abonnement van een maand voor één brood per week. Dus €2,50 per brood. Voor mensen boven de Maas is zo’n abonnement €14, dus €3,50 per brood. Je kunt natuurlijk ook meer broden afnemen.'

Zelf bakken

Je bent ook actief met allerlei broodbakcursussen. Maak je jezelf zo niet overbodig?
Alex lacht: ‘Het is zo mooi om zelf je brood te bakken, dus die kennis wil ik graag overdragen. Geweldig om zelf de macht te krijgen over je voedsel en te kunnen bepalen wat erin zit. Maar er zijn maar weinig mensen die de discipline hebben om voor elke dag zelf brood te bakken. Daarnaast maken we hier wat “moeilijker” brood met toevoegingen die lastig te verwerken zijn, zoals vorige week nog met biet en venkelzaad. Of technisch moeilijk zoals stokbrood.’

Wat voor cursussen kun je volgen bij BWR?
‘Laatst hebben we een korte avondworkshop gedaan om zelf gistbrood te leren bakken. De ‘bakkers’ gingen zó trots naar huis, prachtig! Verder doen we 15 maart een cursus om o.a. pain de campagne en boules te leren bakken, 22 maart een cursus ‘wild brood’ van zuurdesem, 1 april een paasbrood workshop, 11 en 12 april een masterclass met de wereldkampioen brood bakken. En ga zo maar door. Oja, in de zomer gaan we in een tandoor-oven op de stoep pita en flatbread bakken. De kern is echt om een plek in de gemeenschap hier te hebben.’

Wat heb je allemaal nog meer voor plannen?
‘We gaan binnenkort zelf ons graan malen. Dat halen we van de Graanrepubliek in Groningen, die nog oude tarwerassen verbouwt als emmer, einkorn en spelt. En je kunt bij ons meel bestellen van Krijger Molenaars uit Zeeland, die z’n tarwe betrekt van boeren uit de Hoeksche Waard, Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden. Vind ik een mooi idee: dat ik er bij wijze van spreken zo naartoe kan fietsen.’

Als fervent (desem)broodbakker spreek ik met Alex af dat ik binnenkort een dag kom helpen en vooral ook kom bijleren. ‘En dat is precies wat we met de Bakkerswerkplaats willen: dat mensen meedoen, meehelpen, leren, zodat je niet alleen het brood ‘vormt’, maar ook de gemeenschap eromheen’, aldus Alex.

Ook brood bestellen, of heb je vragen, e-mail Alex.
Sta je voor de deur van de werkplaats, de geheime code is: markiezen neer = brood op de plank