Gerda Zijlstra is een van de Smaakmakers van 2023. In een korte serie eind december blikt de Buik terug op het afgelopen jaar met mensen die in de Rotterdamse foodcultuur het verschil hebben gemaakt.
Bij de naam Gerda Zijlstra gaat bij de meeste mensen niet direct een belletje rinkelen. De naam Rotterdamse Oogst klinkt waarschijnlijk al een stuk bekender. Bijna 15 jaar geleden stond Gerda aan de wieg van het ontstaan van deze markt die de afgelopen jaren uitgroeide tot een waar fenomeen in Rotterdam.
Ontstaan Oogstmarkt
Gerda groeide op in Zuidoost Groningen en woont sinds haar studietijd in het westen van het land. Na haar studie industrieel ontwerp verhuisde ze naar Rotterdam. “Inmiddels ben ik een echte Rotterdammer. Weliswaar import, maar ik kan de clubliederen meezingen”, lacht ze.
Gerda was gefascineerd door het feit dat de boeren zo ontzettend onzichtbaar waren in de stad. “Producten van boeren gingen naar de veiling en verdwenen grotendeels naar het buitenland of de grote inkopers van de supermarkten. Mensen hadden geen idee wat er in de omgeving van Rotterdam groeide, geteeld, gekweekt en gefokt werd. Die connectie wilden wij herstellen.”
Het idee was om een leuke, gezellige en toegankelijke boerenmarkt te organiseren. Gerda Zijlstra
Van één festival naar een wekelijkse markt
Het idee was om een wekelijkse markt te beginnen, maar in 2009 mocht alleen de gemeente markten in Rotterdam organiseren. In plaats daarvan organiseerde Gerda het eerste Rotterdamse Oogstfestival (toen nog op het Heemraadsplein, red.), waar de markt een belangrijk onderdeel van was. “Dat was eigenlijk direct een heel groot succes en vanuit daar is het balletje gaan rollen”, aldus Gerda.
Binnen de grenzen van wat er mogelijk was, werd de frequentie opgevoerd. In 2018 kregen ze eindelijk tijdelijk toestemming (voor het Noordplein, red.). “Voorwaarde was dat we dan elke week een markt moesten organiseren. Maar dat wilden we dus al heel lang”, lacht Gerda. Eind 2022 volgde een echte marktvergunning.
Open tijdens de pandemie
Tijdens corona viel alles écht op z’n plek. “Markten mochten toen als enige openblijven. En dat is natuurlijk de allerbeste marketingcampagne die je je kan voorstellen.” De markt groeide snel. Nu is er elke zaterdag een markt met minimaal 50 kramen.
“We streven ernaar om zo veel mogelijk uit de Rotterdamse regio te halen. Dat doen we nog steeds volgens dezelfde criteria: een mix van boeren, maar ook met allerlei fantastische chefs uit verschillende culturen. Die chefs maken de meest prachtige gerechten van de producten van de boeren. Wij vinden dat een hele mooie manier om recht te doen aan de Rotterdamse foodcultuur.”
Platform voor Rotterdamse ondernemers en de foodcultuur
Rotterdamse Oogst is een platform voor Rotterdamse ondernemers. Gerda staat elk jaar weer versteld van hoeveel mooie ondernemingen erbij komen in de stad. “Het is ontzettend leuk om met zo’n grote groep gepassioneerde mensen samen te werken. Ik vind het ook heel mooi om te zien hoe ontzettend aardig ze voor elkaar zijn. Er is een enorm open sfeer. Mensen helpen elkaar en er is weinig merkbare concurrentie. Eigenlijk is het één groot sociaal feestje.”
No-nonsense en veel verschillende culturen
Als we het hebben over die foodcultuur, ziet Gerda veel idealistische ondernemers: mensen die het goed willen doen en gezond en eerlijk eten willen maken.
Daarnaast onderschrijft ze de enorme rijkheid van alle culturen in de stad. Iets wat je ook terugziet op de markt. “Het is eigenlijk een eindeloze bron van ontzettend leuke en originele ondernemers.”
Voor mij is de Rotterdamse foodcultuur no-nonsense, geen bullshit. En daar voel ik me enorm bij thuis. Gerda Zijlstra
Samenwerking tussen chefs, makers en boeren
Niet iedere ondernemer krijgt een plekje op de Oogstmarkt. Daar gaat een streng selectieproces aan vooraf. “Als er iemand falafel wil verkopen, is het antwoord eigenlijk direct nee, omdat we in onze ogen al de beste falafelverkoper van Rotterdam op de markt hebben staan”, vertelt Gerda.
Tijdens het selectieproces wordt er ook goed doorgevraagd over waar de chefs of makers hun inkopen doen. “We proberen zoveel mogelijk mensen te koppelen aan boeren. We kijken dan of een deel van de ingrediënten ingekocht kan worden bij één van de boeren die al bij ons op de markt staan.
Het mooie is dat we regelmatig mensen treffen die al rechtstreeks inkopen bij boeren. Zoals Nori, één van onze fantastische Japanse chefs op de markt. Zij maken bento boxen met groenten van lokale boeren. Dat vinden wij fantastisch.”
Tot slot is proeven een belangrijk onderdeel van het selectieproces. “Heel vervelend natuurlijk”, lacht Gerda. Dit selectieproces heeft ertoe geleid dat er enorm veel kampioenen op de markt staan.
“Het regent prijzen in de appgroep met al onze verkopers. Daaraan is te zien dat niet alleen wij en de klanten van de markt deze ondernemers waarderen, maar dat ze ook waardering krijgen uit hun eigen werkveld. Dat maakt me hartstikke trots.”
Meer betekenen voor de lokale boeren
Rotterdamse Oogst staat op een bijzonder punt in haar geschiedenis. De belangrijkste doelen zijn bereikt: de markt is zelfvoorzienend en sinds eind vorig jaar hebben ze stabiel bestaansrecht binnen de stad. Ook wordt er gewerkt om het plein geschikter te maken voor de markt. Er is geen ambitie om meer markten op te zetten of nóg groter te worden.
Wel wil Gerda nóg meer betekenen voor de boeren. Daarom heeft de markt sinds kort een nieuw tarief voor primaire producenten. “Op die manier hopen we de positie van boeren te versterken.”
Dit is de plek waar van origine de groothandelsmarkt georganiseerd werd. Het is natuurlijk heel uniek dat wij de kans krijgen om op dit plein onze hele jonge markt weer op te bouwen. Gerda Zijlstra
Geschiedenis en toekomst van het Noordplein
Daarnaast heeft Gerda nog genoeg andere ideeën: van het toegankelijker maken van de markt voor iedereen tot meer doen met het Noordplein. Dit is de plek waar van origine de groothandelsmarkt georganiseerd werd. Het is natuurlijk heel uniek dat wij de kans krijgen om op dit plein onze hele jonge markt weer op te bouwen.
“We vinden het dan ook ontzettend jammer dat er van die historie eigenlijk helemaal niks meer voelbaar is. Die connectie zouden we graag terugbrengen. Ik weet nog niet precies hoe, maar het lijkt me ongelofelijk tof om de verhalen en geschiedenis van het Noordplein weer tot leven te brengen. Zeker omdat er zulke rijke geschiedenis onder onze voeten ligt.”
