Terug in de tijd: Courzand

Ook deze week gaan we weer terug in de tijd; op zoek naar de oudste horecagelegenheden in de Havenstad. Zoals we bij De Buik maar al te goed weten, hebben wij over het aantal hippe en trendy restaurants en cafés in Rotterdam niets te klagen. Maar wie hebben het fundament gelegd voor al deze horecatoppers?

Vorige week zijn we langs geweest bij Old Dutch. Dit was één van de eerste Nederlandse en één van de eerste Rotterdamse restaurants met een Michelinster. Heden ten dage trekt het nog steeds een groots zakelijk en welvarend publiek. Deze week gaan we de Maas over. Naar Waalhaven om precies te zijn. Het is een eindje reizen voor de gemiddelde Rotterdammer, maar de geschiedenis van dit restaurant is zeker de moeite waard. Deze week: Courzand.

Het verzet

Veel van de voorheen besproken restaurants waren slachtoffer van het bombardement in mei 1940. Zo werd bierhandel De Pijp verwoest en moest Old Dutch verhuizen naar de Rochussenstraat. Kende Courzand op de Heijplaat dit probleem niet, toch hebben ze ook bij daar geleden onder de bezetting. Maar bij Courzand lieten ze niet over zich heen lopen.

Om de oorsprong te vinden van Courzand gaan we terug naar 1931, toen Arie den Toom van Nieuwerkerk aan den IJssel naar Rotterdam verhuisde. Hij was al sinds lange tijd beheerder van het café Courzand. Hoewel hij in zijn dagelijkse leven Courzand beheerde, was hij na werktijd één van de grote helden van het verzet. Zo was hij oprichter van de verzetsbeweging Binnenlandse Strijdkrachten (BS), verspreide hij verzetskranten, bood hij onderdak aan onderduikers en voorzag hij heel wat mensen van illegale persoonsbewijzen. Een ware Rotterdamse held. Het duurde dan ook niet lang voordat Courzand een bolwerk van verzetsstrijders werd. Terwijl de Duitsers aan de bar zaten, vergaderden de verzetsstrijders in de kelder en zaten de onderduikers op zolder. Naast het café en plek om bijeen te komen, was het tevens een opslag voor wapens en een onderduikadres voor voortvluchtigen.

Een maand voor de bevrijding, op 3 april, vindt er een gruwelijk tafereel plaats. Als wraak op de moord van een vooraanstaand SS lid worden twintig Rotterdamse verzetsstrijders gefusilleerd door de Duitsers. Toen de lichamen een dag later weggehaald werden, was het al snel duidelijk. Eén van de overledenen was Arie den Toom.

Heijplaat

Als dank voor zijn strijd tegen de bezetting, plaatste Heijplaat niet alleen een monument om Arie den Toom te herdenken, maar werd er ook een straat naar hem vernoemd; de Arie den Toomweg. Het monument bevindt zich momenteel op het Henk Huisman plantsoen, vernoemd naar één van de collega’s van Arie den Toom. Huisman had een aantal geslaagde sabotagepogingen op zijn naam staan, zoals het laten zinken van het bergingsschip ‘De Titan’.

Heden ten dage staat Courzand nog statig op haar plek, waar het de Rotterdammers nog steeds voorziet als café en restaurant. Het van origine havencafé geeft je het gevoel dat je terug gaat in de tijd en is al sinds jaar en dag een bekend gezicht in de Rotterdamse haven. Momenteel vind je er naast café ook een restaurant, waar iedereen welkom is. Van vrachtwagenchauffeur tot havenmeester, iedereen komt bij Courzand, en daar ligt al jaren de kracht van het café. Denk aan nasi goreng en Rotterdamse kroketten, maar ook aan een Courzands tongetje of een mixed grill. Neem plaats aan een van de lange houten tafels, meng je tussen de reddingsboeien en geniet van een waar stukje Rotterdamse geschiedenis. Onder het genot van een hapje natuurlijk.