Duizend kilometer ten zuiden van Rotterdam ligt het Baskische havenstadje San Sebastián, of zoals de Basken zelf zeggen, Donostía. Voor God het paradijs schiep, liet hij eerst een maquette maken. Toen het paradijs af was, vroegen de engelen wat ze met de maquette moesten doen, waarop God zei: 'Zet die maar ergens aan de Cantabrische Zee neer.’ En zo, gaat het verhaal, werd Donostía geboren. In dit paradijs voor smaakverslaafden vinden we de meeste Michelinsterren per vierkante meter in Europa. Wereldwijd alleen voorbijgestreefd door Kyoto. De culinaire geestdrift van de Basken spreekt allicht nog het meest uit de fenomenale gerechtjes die op de barra’s door de hele stad staan uitgestald. De straten van Donostía stralen van deze honderden kleine sterren, die pintxos worden genoemd.
Pintxos: de straatsterretjes van San Sebastián
In 't Baskische havenstadje San Sebastian, vinden smaakverslaafden de meeste Michelinsterren per vierkante meter in Europa. Een reisje langs de lekkerste pinxtos.
blogger Robbert is documentairemaker en fotograaf. Hij fotografeerde onder andere het pasverschenen boek 'Rotterdams Straatvoer' van Erik van Loo (Parkheuvel).
- 23 Mei 2016
Pintxos: de straatsterretjes van San Sebastián
Hoe het komt dat de Basken zulke fenomenale koks zijn, is voer voor speculaties. Onze plaatselijke gids Tomasz vertelde dat mannen zich organiseerden in kookclubs om enkele uren aan het strenge regime van hun vrouw te ontkomen. Dit zou het begin zijn geweest van de unieke gastronomische beweging in Baskenland. Hoe het ook zij, koken lijkt een ware volkssport. Waar overal ter wereld trapveldjes, speelplaatsen en parkjes dienst doen als ontmoetingsplek, zijn er hier gemeenschappelijke keukens. Natuurlijk helpt het ook erg mee dat Baskenland een natuurlijke aanvoer van allerhande voedsel heeft. Zee, groene valleien en vruchtbare heuvelruggen omringen Donostía. Een bezoek aan de plaatselijke markt is dan ook een sensatie. Krakend verse vis, de mooiste wijnen, hammen en overal de frisse geur van net geplukte kruiden en groenten.
Constitución Plaza.
De smaak van Donostía kun je natuurlijk meemaken in de vele door Michelin bekroonde restaurants. Sterrenchefs zijn volkshelden en maanden tot jaren sparen om te kunnen eten bij een restaurant als Arzak, is de normaalste zaak van de wereld. Ook in het dagelijks leven wordt er serieus met de smaakbehoefte van de lokale bevolking omgesprongen. Een typisch gastronomisch fenomeen in de straten van Donostía is de pintxo (spreek uit: pin-tjo). Pintxos zijn verleidelijke hapjes die de hele dag en avond staan uitgestald op de togen van de verschillende bars en de passant verleidelijk toelachen.
Naast uitgestalde hapjes zijn er ook pintxos die à la minute worden bereid in de keuken. Deze miniatuurgerechtjes worden meestal met krijt op een bord geschreven. Altijd in het Spaans. De meeste bars hebben wel een kaart in het Engels, anders doet een zakwoordenboekje goede diensten. Als je met meer mensen een rondje pintxos wil doen, kun je ook een iets grotere portie bestellen, de zogenaamde rancion. Pintxos van de bar zijn meestal 1,5 - 3 euro uit de keuken 3 - 5 euro.
Het eten van pintxos gaat gepaard met enkele ongeschreven wetten. Zo krijgt de toerist die zich wat verloren vergaapt aan de hapjes, vaak een leeg bord aangereikt met de aanmoediging dat je mag pakken wat je wilt. Een lokale eter neemt altijd een glas en één pintxo, nooit twee tegelijk. De bedoeling is dat je van bar naar bar gaat en overal maar één of hooguit twee kleine gerechtjes neemt. In één enkele bar blijven hangen betekent dat je jezelf tekort doet. Het belangrijkste advies is dan ook: wijs het lege bord vriendelijk af en bestel eerst een glas van het een of ander. Basken bestellen meestal een zurito (klein biertje), mosto (druivensap), een flesje water of wijn. Een jonge licht mousserende lokale wijn is Txakoli (spreek uit tsja-ko-li) gemaakt aan de Baskische kust. Met een glas in de hand zoek je in alle rust een hapje uit, of kijkt wat er op het bord staat en bestelt dat. Vaak hebben bars ook beproefde specialiteiten waar je naar kunt vragen. Verdwaal in de straatjes en stap op goed geluk steeds een andere bar getooid met hapjes binnen. Na vijf tot zes pintxos bars kan er niets meer bij en ben je een geweldige ervaring rijker.
Basken gaan meestal in de avond op zoek naar pintxos. De bars openen rond half acht. Maar pintxos als ontbijt, meestal tortilla, kan ook. De belangrijkste maaltijd is het middagmaal, het is niet ongebruikelijk dat Basken meerdere gangen lunchen. De dagmenu’s zijn meestal uitstekend en relatief goedkoop, bijvoorbeeld bij La Fabrica of vis à la cart bij La Rampa. Later op de avond eet je dan alleen nog wat hapjes op straat. Het meest avontuurlijk is natuurlijk je te laten verrassen door de bar waar je toevallig binnenstapt en dus met niet meer dan goede luim en gezonde trek op ontdekkingstocht gaan. Pintxo bars vind je door heel Donostía, een goede plek om te beginnen is wat Parte Vieja (de oude stad) wordt genoemd. Een kleine wijk aan de voet van Monte Urgull, vanwaar Jezus goedkeurend uitkijkt over de maquette van zijn vader. Als je in dit stadsdeel verblijft, wordt je vanzelf ondergedompeld in pintxos. Ook de wijken Gros en het centrum zijn goede jachtgebieden. Er bestaat een papieren gids, in het Engels heet die the pintxo trail, geschreven door Josema Azpeitia. Ook zijn er levende gidsen die gezellig met je mee op stap gaan en introductiecursussen geven hoe te eten in de straten van Donostía.
Bar La Cepa, langostinos.
Zelf ben ik een hele week blijven plakken in de oude stad en had nog niet het gevoel daar uit-geproefd te zijn. Ons werd aangeraden te beginnen bij Bar La Cepa, waar vriendelijkheid en kwaliteit hoog in het vaandel staan. Boven de bar hangen Jabugo hammen, een speelse hint. Naast de bar kun je hier ook in het restaurantgedeelte genieten van regionale gerechten. Probeer daar het bord paddenstoelen. In deze bar kwamen we steeds weer terug. Alles was er vers en lekker, de Txakoli zeer opwekkend en de gastvrijheid groot. De eigenaresse zelf beveelt de spies van sirloin steak met pepers en aardappeltjes aan en de cheese cake. Hier volgen een aantal andere warm aanbevolen adressen en pintxos:
A fuego Negro heeft als motto: eet, drink, kijk, luister… en leer!! Hier worden geestige gerechtjes geserveerd, die zo uit een stripverhaal lijken te zijn gepakt. Bestel bijvoorbeeld de MacKobe with txips (mini hamburger van Kobe rund met chips).
Astelena 1960 is gelegen aan het prachtige Plaza de la Constitución. De balkonnetjes die op het plein uitkijken zijn genummerd omdat dit plein vroeger gebruikt werd voor stierengevechten en loges werden verhuurd. Stoofvlees is een van de specialiteiten van het huis maar alles, ook de kroketjes, wordt hier vers bereid.
Bartolo Barra.
Bartolo serveert inktvis in z’n eigen inkt. Alleen te verkrijgen in een iets grotere portie (racion) maar jammer om te missen in dit lijstje.
Ganbara serveert een krabtaartje dat geldt als een klassieker en niet zonder reden.
Gandarias heeft superverse zeevruchten en zeer mooie wijnen. Belondrade Y Lurton, door velen beschouwd als de beste Spaanse witte wijn, wordt hier per glas geschonken en dat is het bezoek al waard. De ham die deze bar serveert heet Joselito, ook zeker proberen. Op het menu staat ook, voor de liefhebbers, zuiglam en geit uit de Pyreneeën.
La Cuchara, pulpo.
La Cuchara de San Telmo. In een van de kleinste gelegenheden, vlak naast de kerk van Santa Maria verdwenen de pintxos van de toog en kun je alleen bestellen van het krijtbord. Er is wat ruimte om tegen de muur te eten, aan de bar en ook buiten staan wat tafeltjes. Naast de bar kijk je een piepkleine keuken in waar de gerechten in hoog tempo uitvliegen. Hier was de verleiding te groot om al na één pintxo al verder te gaan. Alles was hier uitzonderlijk goed. Octopus met sla, in rode wijn gestoofde kalfswang op humus en voor de liefhebbers foie, bijvoorbeeld in ravioli met prei. Deze cuchara is een niet te missen stop bij een bezoek aan Donostía.
Néstor serveert de beste aardappel tortilla in de stad. Ze maken er twee per dag. Een om elf uur, voor de lunch, en een om acht uur voor de avond. Zorg dat je er op tijd bij bent, op is op.
Sirimiri is Baskisch voor motregen. Hier mixen we pintxos met cocktails. Probeer de octopus-steak kroketjes.
Txepetxa ansjovis marinade is een familiegeheim. Proef hier de klassieker Gilda, genoemd naar de gelijknamige film. De hoofdrolspeelster Rita Hayworth was ‘hot’ toen dit gerechtje haar naam kreeg. Het recept is eenvoudig: ansjovis, guindilla pepers en olijven. Toch proef je de Gilda nergens anders zo als hier.
La Vina is een goede plek om de avond af te sluiten met een puntje cheese cake, een glaasje Pedro Ximénez en een cortado (espresso met wat melkschuim).
Zonder twijfel zijn er nog heel veel geweldige plekken in Donostía die ik niet ontdekt heb of tijdelijk gesloten waren. Zo waren de aanbevolen pintxo bars Bergara en Hidalgu in Gros met vakantie en was Borda Berri aan het verbouwen. Wie wil, kan haar of zijn favoriete must-eat in Donostía San Sebastian natuurlijk vermelden in de reacties onder dit artikel.
On Egin!
Pintxos Bars (genoemd in artikel)
A fuego Negro
31 de Agosto, 31
Astelena 1960
Plaza de Constitución, 120
Bartolo
Fermín Calbetón, 38
Ganbara
San Jeronimo, 21
Gandarias
31 de Agosto, 23
La Cepa
31 de Agosto, 7
La Cuchara de San Telmo
31 de Agosto, 28
La Vina
31 de Agosto, 3
Néstor
Pescadería, 11
Sirimiri
Mayor, 18
Txepetxa
Pescadería, 5
Goed en niet te duur eten aan tafel
La Fábrica (drie gangen dagmenu voor €25 inclusief koffie en wijn)
Calle del Puerto, 17
La Rampa (visrestaurant)
Kaiko Pasealekua, 26
Sterrenzaak (uit het artikel)
Restaurant Arzak
Av Alcalde Elósegui, 273
De Bakkerette van Bas Kornet gaat verhuizen naar een monumentaal pand recht tegenover het Stedelijk Museum Schiedam, in het voormalig bioscooppand Monopole.
Rotterdam-West heeft alles waar je als horecafan je hart aan ophaalt. Van eethuis tot finedining, van wijnbar tot bierbrouwerij. Wij zetten de ultieme lijst voor je op een rij.
De Buik sprak met chef Raymond Rademaker die al twaalf jaar met veel trots aan het roer van Lido in het ss Rotterdam staat over het heden en verleden.
Geniet van de volgende voordelen:
- Maak je eigen lijst van favoriete restaurants
- Onthoud de restaurants die je nog wil bezoeken
- Bewaar de verhalen die je nog wil lezen
- Ontvang gepersonaliseerde restaurantsuggesties
- Deel je goede ervaringen met anderen