Hoewel kreten als ‘vrouwen horen in de keuken’ tegenwoordig nog steeds door bepaalde figuren worden rondgestrooid, komt daar weinig van terecht. Tenminste, in professionele keukens. Het overgrote deel van de chefs, sommeliers en horecaondernemers is man. Vrouwen zijn echter net zo capabel natuurlijk, daarom zetten wij er een stel in een welverdiende spotlight.
In het vierde deel van deze serie, richten we de spotlight op Dionne van Zijl. Sinds april vorig jaar is zij freelance kok. Ze werkte afgelopen jaar onder andere met Brandt en Levie. Daarnaast geeft ze workshops. Wij vroegen naar haar keuze om als zzp’er te gaan werken, en hoe zij een balans heeft gevonden in het drukke horeca-bestaan. “Op dit moment is dit het enige dat ik wil doen.”
Full circle
Dionne’s culinaire carrière begon niet achter een aanrecht maar voor een afwasbak. Een loopbaan in de horeca was nooit haar plan, maar toch is ze inmiddels freelance kok en docent. “Ik ben toen ik een jaar of vijftien was in de afwas gaan werken in een strandtent. Bij een strandtent is het rennen of stilstaan. Op de rustige dagen mocht ik gewoon een beetje appeltaarten bakken in de keuken, op de drukke dagen mocht ik helpen met sla wassen. Zo is het gaan rollen.”
Hoewel er hier een zaadje is geplant, waarschijnlijk, duurde het nog even voor Dionne echt de horeca in ging. Eerst studeerde ze een jaar theaterproductie, daarna nog een jaar theaterdocent. Het bleek niet te zijn wat ze had verwacht. Ze ging reizen en besloot daarna een andere richting in te slaan.
“Ik kwam erachter dat ik liever zelf in de keuken stond, dan dat ik in een restaurant zat.” Ze zag het niet zitten om na haar vwo en hbo-loopbaan te beginnen aan een mbo-koksopleiding. Het werd een opleiding docent horeca. “Je wordt opgeleid tot docent op het ROC. Er wordt veel aandacht besteed aan didactiek en weinig aan praktijk.” Ze belandde op een bakkersopleiding om stage te lopen, en kwam erachter dat lesgeven aan deze doelgroep het niet was voor haar.
Tijdens haar opleiding sloot ze zich aan bij Slow Food Youth Network (onderdeel van Slow Food, een internationale organisatie waarbij duurzaam eten van productie tot op je bord centraal staat), waar ze het jaarlijkse lesprogramma voor organiseerde. Toch iets met didactiek, en ze miste op haar opleiding een link naar de duurzame kant van de horeca.
Naast dit alles werkte ze in de keuken bij BAK, en dat deed ze tot april vorig jaar. Toen switchte ze naar freelance werk. Sinds kort geeft ze ook weer workshops “Nu geef ik les aan mensen die wél gemotiveerd zijn, de deelnemers willen wel wat leren en het is ook heel gezellig. Niet het idee dat je straf moet gaan geven omdat iemand niet luistert.”
Balans
Hoewel het misschien even heeft geduurd voor ze haar roeping vond, heeft Dionne zeker geen spijt van de keus om zelfstandig verder te gaan. “Ik wil voorlopig niet vast ergens werken. Ik werk wel op een stel terugkerende plaatsen, daar heb ik een soort overeenkomst, maar dan kan ik zelf aangeven wanneer ik wil en kan werken.” Baas over eigen tijd, dus. En dat is niet de enige motivatie om zelfstandig te gaan werken. “Vroeger kwamen er wel eens meer losse projecten op mijn pad maar dat kon ik dan niet doen want ik werkte vier á vijf dagen per week in de keuken. Daarna ben je gewoon kapot. Er waren op een gegeven moment zo veel andere dingen dat ik dacht: misschien moet ik hier wel voor gaan. Het klonk allemaal alsof het beter bij me paste. En dat bleek het ook te zijn.”
Wat het volgens Dionne onder andere zo leuk maakt is de mensen waarmee ze werkt, “Ik heb vooral vanuit het Slow Food Youth Network heel veel connecties waar ik opdrachten uit haal. Ik heb het afgelopen jaar onder andere gewerkt voor Brandt en Levie (worstmakers, red.). Die jongens ken ik al heel lang dus dat is altijd gezellig. Maar ik heb laatst ook een dagje ingevallen bij restaurant RIJKS, ik ken Joris Bijdendijk (de chef van RIJKS, red.) al zes jaar. Het is allemaal heel wisselend.”
Als Dionne terugblikt op haar periode als zelfstandige kan ze tevreden zijn. “Toen ik als zzp’er begon had ik een ideaalbeeld van waar mijn werk uit zou bestaan. Ik wil wel overal steeds beter in worden maar ik doe nu wat ik dacht dat ik zou gaan doen.” Ze heeft naar eigen zeggen een goede balans gecreëerd tussen alle projecten waar ze zich mee bezig houdt, en zou ook niet één ding kunnen of willen kiezen om permanent te gaan doen.
Genuanceerd
Horeca is een veeleisend vakgebied. Een balans vinden is cruciaal, maar voor iedereen betekent dat weer iets anders. Volgens Dionne kiezen horecavrouwen toch vaak eerder voor gezin dan voor carrière. “Ik ben nu dertig, toen ik begon in de keuken was ik begin twintig. De vrouwen waarmee ik toen omging waren ook allemaal begin twintig en iedereen ging toen vol voor werk. Nu is iedereen meer bezig met een gezin en hun sociale leven. Dus ze nemen afstand van de horeca, het is gewoon niet makkelijk als je een kind hebt. Ik ken wel vrouwen die nu in de dertig zijn en vol voor werk gaan maar dat is een keuze. Je kan de ambitie hebben om over 15 jaar een ster te hebben of om over 15 jaar een gezin te hebben.” Zelf heeft ze die ambitie voor een ster nooit echt gehad. “Zoals ik het nu heb ingericht hoop ik op dezelfde manier door te kunnen gaan. Een deel van mijn werk doe ik nu vanuit huis: achter de computer recepten uitwerken en thuis proefkoken. Of die balans te houden is met een kind, dat gaan we nog zien.”
Voor mannen speelt die keuze tussen carrière en gezin minder een rol, volgens Dionne. Maar een gezinsleven is zeker niet de enige reden dat je minder vrouwen tegenkomt in de horeca. “Het is lichamelijk zwaar werk. Je ziet niet voor niets ook heel weinig kleine, dunne jongens in de keuken. Het feit dat ik klein ben heeft veel meer invloed op mijn werk dan dat ik een vrouw ben.” Wat ze vooral benadrukt is dat het volgens haar een heel genuanceerde zaak is, veel meer dan hoe er nu over gepraat wordt, “Ik denk vooral dat we het niet moeten zien als alleen mannen en vrouwen. Het zijn allemaal mensen die bepaalde keuzes maken. Ik ken een aantal vrouwen waarmee ik graag samenwerk, maar ook een aantal mannen. Het hangt af van karaktereigenschappen en wat iedereen toevoegt aan het team.”
Niet iedereen heeft het geluk om een baan te hebben die zo aansluit op wat we leuk vinden. Voor Dionne lijkt dat zeker wel gelukt te zijn. Als afsluiter willen we graag weten wat er dan zo mooi is aan haar vak. “Ik kan het eigenlijk niet uitleggen, het is gewoon een gevoel. Op dit moment is dit het enige dat ik wil doen.” Voorlopig zal er dus ook geen verandering komen, waarom zou je ook gaan sleutelen aan iets wat duidelijk goed loopt? “Natuurlijk zijn er andere dingen die beter verdienen en makkelijker zijn, maar ik vind dit gewoon leuk.”
