Op de Arabische koffie bij Bilal Al Mashta, restaurateur en schrijver

Ontwerper, restaurateur, schrijver 

Het schrijven was er al voordat Bilal horecaondernemer werd. In 2008 ontving hij de El Hizjra Literatuurprijs en in de jaren erna won hij de voorrondes van schrijfwedstrijd Write Now! in Rotterdam en Amsterdam. Die erkenning van zijn talent was fijn, maar de spotlight maakte ook dat hij dacht: nu moet het gebeuren! Hij schreef maar de verhalen kwamen er niet uit.

Waren de prijzen beginnersgeluk? Hij besloot zijn creativiteit op andere manieren te uiten, als ontwerper had hij zijn eigen kledinglijn en in 2016 opende hij restaurant HUmmUS in Delft. Twee jaar later opende hij met zijn zakenpartner de tweede vestiging in de Prins Hendrikstraat in Den Haag.

Wat deed je toch weer het schrijverspad inslaan?

“Covid gaf onverwacht de ruimte om het schrijven op te pakken. De schrijver in mij is nooit verdwenen. De mensen die me goed kennen bleven me aankijken: schrijf, Bilal! Tijdens de lockdowns zat ik thuis met mijn hond en het voelde alsof er geen excuus meer was. Ik hou ervan om een verhaal te vertellen. Schrijven is voor mij niet therapeutisch. Ik wil dat de lezer geniet van een verhaal en een leuke tijd heeft tijdens het lezen. Zelf heb ik ook genoten van het schrijven, al was het ook echt hard werken.”

“Het proces duurde drie jaar: 1,5 jaar schrijven en 1,5 jaar met de uitgever schaven aan het manuscript en toewerken naar publicatie. Ik ben erg dankbaar voor alle hulp van de redacteur van mijn uitgever. De titel van het boek is Coulis. Dat woord heeft hier drie betekenissen. Het is een semi-vloeibare puree van vruchten of groente, het is de gebiedende wijs van het werkwoord ‘eten’ in de Arabische taal en het is de stam van het woord ‘coulisse’: dat is een zijstuk van het toneeldecor.”

“In de roman volg je als lezer verschillende personages, waaronder een controversiële theaterregisseur die na een misstap voorgoed uit het theater is verbannen. Werkloos vindt hij toevlucht in zijn moeders keuken. Hij raakt geïnspireerd en besluit om een grootse bruiloft te cateren.”

Heb je ook iets met het theater?

“Mijn vader was theaterregisseur in Algerije. Ik groeide daar op, letterlijk in de coulissen. Ik vroeg me af: wat als ik terug zou gaan naar Algerije, wat zou ik dan gaan doen? Al dagdromend werd er een zaadje geplant, dat groeide uit tot dit verhaal. Het boek is niet autobiografisch, maar het is evengoed heel persoonlijk.”

“Dit boek geeft niet per sé een beeld van hét Algerije, maar vooral van mijn Algerije. Er zitten veel details in die me dierbaar zijn, zoals een scene over de geur van een kelder. Zo rook de kelder van mijn oma ook echt. Ja, het schrijven van dit boek heeft me echt ge-reconnect met mijn geboorteland.” 

Heeft je vader het boek inmiddels gelezen?

“Nee nog niet, daarvoor zou het eigenlijk eerst naar het Arabisch vertaald moeten worden. Het zou fantastisch zijn als dat een keer zou gebeuren. Nu het boek net is verschenen, is het vooral genieten van de reacties van de lezers en van de mensen om me heen, zoals mijn zus. Ik kon niet wachten om het aan haar te laten lezen, omdat we die herinneringen aan Algerije delen.”

Aan welk personage in het boek heb je goede herinneringen?

“Het was erg leuk om het personage Mosef te creëeren. Hij wordt ingehuurd als de runner voor de cateringklus, zeventien jaar en zelfverklaard een Hollandse ‘kut-Algerijn’. Met zijn hart op zijn straattaal-tong, smacht hij naar het thuisgevoel dat hij nooit heeft gekend. Achterin het boek zit een woordenlijst voor alle Arabische woorden en straattaal die in het boek zijn verwerkt. Zijn stem, zijn verhaal, dat moet er zijn! Iets wat ik wil toevoegen aan het koor van stemmen in de Nederlandse literatuur.”

Maar, HUmmUS? Raken we je nu niet kwijt aan de literatuur?

Bilal lacht: “Het kan allebei! HUmmUS blijft en ik blijf ook schrijven.”

Voel je je thuis in Den Haag?

“Na Delft wilden we eigenlijk in Rotterdam een tweede locatie openen, maar toen we door de Prins Hendrikstraat in Den Haag liepen, wisten we het gelijk. Dit is een geweldige plek: als je kijkt naar de horeca in de straat dan zie je kwaliteit, vernieuwing en een ongedwongen sfeer. De kaart van Hummus is volledig vegetarisch – wat past in deze straat waar volop vega te vinden is – zonder dat het heel expliciet is. Er zijn nog veel plekken in Nederland waar het zoeken is naar een goed en modern vegetarisch restaurant. Den Haag is wel echt een culinaire stad, die het verdient om nog veel beter en door meer mensen ontdekt te worden.” 

*Benieuwd naar Coulis? Het boek is overal te koop, ook bij HUmmUS, en dat is natuurlijk wel zo leuk, kun je gelijk het boek door Bilal laten signeren.