Geen woorden, maar druiven: over wijnen met minder alcohol

Middenin de grote ontwikkelingen

Er staat wat te gebeuren. We staan aan de vooravond van grote ontwikkelingen in de wijnwereld. Eigenlijk staan we er al middenin. De babyboomers, de generatie die wereldwijd gemiddeld - met de nadruk op gemiddeld - minimaal twee glazen wijn per dag drinkt, is aan het uitsterven.

De Gen X, de vijftigers zeg maar, lust hem ook nog aardig maar drinkt vooral in het weekend en last geregeld een alcoholstop in. De groep eronder zijn spaarzame drinkers, én bewuste drinkers. Die ene keer dat de millennials (ook bekend als Gen Y, red.) een fles openen, mag het zeker geen slobber zijn. Je ziet een hang naar kwaliteit.

Het is dus niet zo dat de Gen Y niets van wijn wil weten. Tijdens mijn voorjaarsproeverij ‘Proef de Diepte’ in het Oceanium van diergaarde Blijdorp viel het alle importeurs op: de sommeliers in Nederland zijn aan het verjongen. Bijna alleen maar jeugdige, enthousiaste bezoekers onder wie Cindy Pinkaeo bij De Harmonie, Maurice Groenendijk van Bar Bù, Marèl Disselhorst bij Yano, winnaar van de Nationale Hennessy Gastvrijheidsprijs 2023, en Nicky, de dochter van Simon Wijers van De Prins van Terbregge. Matigen, verjongen en kwaliteit gaan overduidelijk hand in hand in Rotterdam.

Bijsturen op de toekomst

Prachtige wijnen bij De Prins van Terbregge

De alcoholconsumptie neemt niet sinds gisteren ineens af. De alcoholconsumptie per hoofd van de bevolking daalt al veertig jaar, en dat in elk land op de aardbol. Dat tij is niet meer te keren. De vraag is of dat desastreus is voor de wijnwereld. Niet per se. De traditionele wijnmarkt staat weliswaar onder druk maar als je als wijnmaker weet wat de toekomst brengt, dan kun je bijsturen.

Dat lukt helaas niet iedereen. Het aantal wijngaarden slinkt. Om meerdere redenen overigens: geen opvolging (de ‘romantiek’ rond een wijnboer is weggeëbd, want keihard farmen), de klimaatveranderingen waardoor oogsten steeds vaker tegenvallen en verliesgevend zijn, én ook vanwege de internationale afname van alcoholgebruik en het gebrek aan lef en/of middelen daarop te anticiperen.

Wijngaarden zie je verworden tot olijf- en/of fruitgaarden, graanvelden of tot braakliggende gronden. Da’s is een zorgwekkende ontwikkeling. Daadkracht is nodig om deze tendens een halt toe te roepen. Geen woorden, maar, inderdaad, druiven.

Alcoholvrije wijnen

François Geurds van FG Restaurant en Franky's Grill en Eke Versteeg van Ian en Wijn

De opkomst van alcoholvrije wijnen is al een tijdje stijgende. Niet al zolang de alcoholconsumptie afneemt, maar toch al een gauw een jaartje of vijf, zes. Als je wijn dealcoholiseert, gaan er echter essentiële smaken verloren. Wat je ook toepast, vacuümdistillatie, omgekeerde osmose, spinning cone-technologie, je verliest altijd iets van kwaliteit. Soms, heel soms, is het verschil nihil.

Mijn vriendje Mark Haasdijk van de Champagnist en ik hebben in coronatijd in het Duitse Rheinhessen Strauch Sektmanufaktur ontdekt, een alcoholvrije sekt gemaakt van de druif riesling. Deze frisse, sprankelende én biologische bruis kent heel mooie zuren. De nieuwe eigenaren van Aan de Zweth in Schipluiden, Justin Koopman en Indy Chiron Akkermans, schenken ‘m. Laatst heb ik tijdens een personeelstraining deze riesling blind laten proeven. Onder de zestig aanwezigen had niemand door dat het een alcoholvrije bubbel was.

Echter, dergelijke alcoholvrije topwijnen zijn nu nog heel prijzig. Ik verwacht dat daar op termijn wel wat meer een balans in komt. De technologie staat niet stil. Er zullen meerdere goede alcoholvrije wijnen op de markt verschijnen. Dat zal de prijs uiteindelijk doen zakken.

Je hebt meerdere leuke alternatieven, Feral uit Alto Adige bijvoorbeeld: gefermenteerde bietensap met een gemberinfusie. Deze lever ik onder meer aan restaurant Xīn van Alexander Wong (zojuist toegevoegd aan de Michelingids) en François Geurds Restaurant. Mousserende thee uit Engeland doet het ook goed als aperitief. Met mijn collega Demy Sparidaens struinen we wat af, op zoek naar hippe smaken en unieke wijnen in de opkomende alcoholloze markt.

Experimenteren met 6%-wijnen

Valerie van Dam en Indy Chriron Akkermans van Aan de Zweth

Praat je echter met een willekeurige wijnmaker dan zal hij of zij je zeggen dat een wijn met een alcoholpercentage van 6 procent de voorkeur geniet boven een 0.0 (let wel: zero staat voor minder dan 0,5 procent). Wijnen met een alcoholpercentage van 6 procent kennen nagenoeg geen kwaliteitsverlies, deze vereisen veel minder kunst- en vliegwerk.

De early birds zijn momenteel volop aan het stoeien en experimenteren met 6%-wijnen. Deze wijnen zijn de toekomst, daar geloof ik in. Dezelfde kwaliteit, dezelfde aroma’s, maar veel minder alcohol. Daar worden niet alleen de Millennials blij van, daar wordt iedereen blij van. Ik sluit zelfs niet uit dat als er genoeg 6%-wijnen op de markt zijn, de wijnverkoop beetje bij beetje weer gaat stijgen.